12.000 Yıllık Deve Oymaları
Paylaş
Devasa kayalar üzerindeki oymalar; o dönemde, daha önce yaşama elverişsiz olan bölgede tatlı su kaynaklarının ortaya çıkmaya başladığını, bu sayede insanların oraya yerleşebildiğini gösteriyor.
Suudi Arabistan’daki kayalarda keşfedilen, deve ve diğer çöl hayvanlarını betimleyen onlarca gerçek boyutlu oyma, insanların bugün son derece kurak olan bir bölgede 12.000 yıl önce yaşadığını ortaya koydu.
Nature Communications adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan araştırmaya göre, bu kaya sanatı alanlarında ayrıca taş aletler de gün yüzüne çıkarıldı. Bu aletler, sanat eserlerini kimin yaptığına ilişkin ipuçları da veriyor. Araştırmanın ortak yazarı Griffith Üniversitesinden arkeolog Michael Petraglia, bu keşfin bölgedeki insan hareketine ilişkin anlayışımızı kökten değiştirdiğini söyledi. ABC News’e konuşan Petraglia’ya göre bu kaya sanatı, Arap Yarımadası’nda şimdiye dek keşfedilen en eski örnek. “Bu kaya sanatına ilişkin elimizde çok erken bir tarih var, aynı zamanda çevresel koşulların iyileşmeye başladığı dönemde Arabistan’ın kalbine insanların ilk girişine ilişkin benzersiz bir tarih de sunuyor.”
Nüfud Çölü’ndeki Oymalar
Bugün Suudi Arabistan kurak bir ülke, ancak geçmişte hem çok daha kurak hem de çok daha nemli dönemler geçirmişti.
Yüzbinlerce yıl önce, yağışlı dönemlerde bölge, hayvanlar ve erken insan toplulukları için bir geçiş noktasıydı. Ancak yaklaşık 25.000 yıl önceki buzul çağının doruğunda, yağışlar durdu ve kimi bölgeler o denli kurudu ki yaşanmaz duruma geldi. Yaklaşık 10.000 yıl öncesine ilişkin birçok arkeolojik alan ise bölgenin o dönemde yeniden yaşama elverişli duruma geldiğini gösteriyor. Ancak araştırmacılar, insanların bölgeye daha da erken dönüp dönmediğini bilmiyordu.
Profesör Petraglia ve ekibi, Nüfud Çölü’nün güney ucunda üç farklı bölgede amatör arkeologlarca bildirilen dev kaya oymalarını inceledi. Toplam 176 oyma belirlendi; bunların çoğu deve, yaban öküzü, ceylan, dağ keçisi ve yaban atlarından oluşuyordu. Kimi oymalar 2 metreden daha büyüktü. Petraglia, “Şimdiye dek bulunmuş en etkileyici oyma yoğunluğunu keşfettik.” dedi. Ekip ayrıca bölgede 532 taş alet buldu. Araştırmacılar bunların, oymaları yapan insanlardan kalma olduğuna inanıyor.
Sanatın Yaşı
Oymalar doğrudan tarihlendirilemedi, ancak bilim insanları çevredeki taş aletler ve tortu katmanlarını karbon tarihleme ve lüminesans tarihleme yöntemleriyle çözümledi. Sonuçlar, bu sanat yapıtlarının 11.400 ila 12.800 yıl öncesinden kalma olduğunu gösterdi. Bu da bölgenin yeniden insanlarca yerleşilmesine ilişkin önceki kanıtlardan yaklaşık 2.000 yıl daha eski.
Bulgular 12.000 yıl önce çölün geçici su kaynaklarına sahip olduğu, bu kaynakların yağışlı dönemlerde dolup yaşamı destekleyebildiği anlamına geliyor. Petraglia, “Bu gölcüklerin ve sulak alanların oluşmasıyla birlikte hem yabani hayvanlar hem de avcı-toplayıcılar bölgeye çekilmişti.” dedi. “Hayvanlar hem besin kaynağıydı hem de dev kayaların duvarlarına işleniyordu.”
Kim Yaptı Bu Dev Oymaları?
Araştırmacılar kesin bilmiyor, ancak Petraglia’ya göre bulunan taş aletler Levant bölgesindekilerle (bugünkü Suriye, Lübnan, Ürdün) oldukça benzer. Bu da, sanatçıların kuzeyden gelen bir nüfustan olduklarını düşündürüyor.
