Amazon’da Neolitik Devrim
Paylaş
Amazon’daki bir Kolomb öncesi toplum, yıl boyunca mısır üretmelerini sağlayan gelişmiş bir tarımsal mühendislik sistemi geliştirmiş. Bulgular, bölgedeki yoğun monokültür tarımının olanaksız olduğu yönündeki önceki kuramlara meydan okuyor. Araştırmanın bulguları Nature dergisinde yayımlandı. Çalışma, Bolivya’daki Llanos de Moxos bölgesinde yaşayan tarihöncesi Casarabe toplumunun, yenilikçi bir peyzaj mühendisliği sistemi tasarlayıp uyguladığını ortaya koyuyor. Bulgulara göre, geniş akaçlama kanallarının ve tarımsal sulama göletlerinin yapılmasıyla, Amazon’daki sel basan tropikal savanlar verimli tarım alanlarına dönüştürülmüş. Bu gelişme, Amazon’da “Neolitik Devrim”in ortaya çıkmasını sağlamıştı. Yani bu sayede tahıl üretimine dayalı bir ekonomiye geçiş süreci başlamıştı.
Casarabe halkı MS 500 ile 1.400 yılları arasında bu bölgede yaşadı. Tropik alçak rakımlı savanlarda, yoğun yağış ve kurak mevsimler arasındaki aşırı dalgalanmalara karşın yaşama tutunmayı başardılar. Araştırmayı yöneten çevresel arkeolog Umberto Lombardo, keşfedilen bu tarımsal altyapının Dünya’nın başka hiçbir yerinde belgelenmemiş benzersiz bir sistem olduğunu belirtiyor. Yağışlı mevsimlerde bu sistem, fazla suyu boşaltarak tarımsal üretimi kolaylaştırıyordu. Kurak mevsimlerde ise, yapılan tarımsal sulama göletleri su tutmak için kullanılıyordu. Bu sistem, çömlek sulama yöntemiyle tarımın kurak mevsimde de sürmesini sağladı. Bu çift yönlü su yönetimi sistemi, yılda en az iki mısır hasadı yapılmasına olanak tanıyordu. Böylece tüm yıl boyunca düzenli bir gıda kaynağı sağlanarak, büyük bir nüfusun desteklenmesi olanaklı olmuştu.
Lombardo, Casarabe kültürünün temel gıdasının büyük olasılıkla mısır olduğunu vurguluyor. Önemli bir bulgu ise, Casarabe toplumunun geleneksel “yak ve ek” tarım yöntemini kullanmamış olması. Bunun yerine, yakındaki ormanları koruyarak bunları yakacak odun ve tıbbi bitki kaynakları olarak değerlendirmişlerdi. Ayrıca su ve toprağın etkin kullanımını ön planda tutan bir tarımsal sistem geliştirmişlerdi. Bu sonuçlar, türlü arazi çalışmaları ve ileri inceleme teknikleri ile elde edildi. Çalışmada 178 fitolit(bitki mikrofosilleri) ve polen örneği incelendi. Bulgular, tarlalarda mısır yetiştirildiğini ve mısır monokültürünün Casarabe toplumunun beslenmesinde merkezi bir rol oynadığını doğruladı.
Lombardo, “Veriler, başka hiçbir ürünün tarımsal üretimde önemli bir yer tutmadığını gösteriyor.” diye ekliyor. Bu araştırma, Amazon’da büyük ölçekli monokültür tarımın olanaklı olmadığına ilişkin yerleşik görüşleri çürütüyor.
Lombardo, “Burası, şimdiye dek tarımın yalnızca tarımsal ormancılık(agroforestry) polikültürüyle yapıldığı sanılan Amazon bölgesindeki ilk tahıl tabanlı tarım ekonomisi.” diyerek keşfin önemini vurguluyor. Bu yenilikçi mühendislik harikası sayesinde çetin çevresel koşullar, sürdürülebilir bir gıda üretim sistemine dönüştürüldü. Bu, Casarabe toplumunun nüfus artışını destekledi ve yaşamlarını istikrarlı duruma getirdi.
Araştırma, Kolomb-öncesi uygarlıkların teknolojik kapasitesine ışık tutarken, aynı zamanda modern tarımsal sürdürülebilirlik için değerli dersler sunuyor. Bu keşif, Casarabe toplumunun çevresine uyum sağlama ve uzun vadeli tarım çözümleri üretme yeteneğinin bir kanıtı olarak öne çıkıyor.
Kaynak
