Dünya Gittikçe Kararıyor
Paylaş
NASA verileri, gezegenimizin uzaya daha az ışık yansıttığını ortaya çıkardı.
NASA uydularından elde edilen veriler, son yirmi yılda Dünya’nın giderek daha az Güneş ışığı yansıttığını ortaya koydu. Uzmanlara göre bu “kararma” eğilimi, iklim değişikliğinin gezegenimiz üzerindeki etkilerini anlamak açısından çok önemli.
24 Yıllık Gözlem
Araştırma, NASA’nın “Clouds and the Earth’s Radiant Energy System” (CERES) adlı projesi kapsamında yürütüldü. CERES uyduları, Dünya’nın uzaya ne denli Güneş ışığı yansıttığını ve bu miktarın zaman içinde nasıl değiştiğini ölçüyor. Bilim insanları bu verilerle Dünya’nın “radyasyon bütçesini” hesaplıyor. Radyasyon bütçesi gezegenin emdiği Güneş ışığı ve uzaya geri yaydığı kızılötesi enerji arasındaki fark.
2001-2024 yılları arasında toplanan verilere göre, Dünya giderek daha az ışık yansıtıyor. Bu kararma özellikle Kuzey Yarım Küre’de Güney Yarım Küre’ye kıyasla çok daha belirgin.
Eeriyen Kar ve Buz
BBC’nin Science Focus Magazine dergisinin aktardığına göre bu değişimin en önemli nedenlerinden biri, kutup bölgelerinde eriyen kar ve buz örtüsü.
Kar ve buz, Güneş ışığını geri yansıtarak gezegenin serin kalmasına yardımcı olur. Ancak sıcaklıklar arttıkça bu beyaz yüzeyler eriyor ve yerlerini daha koyu renkli kara ve deniz yüzeyleri alıyor.
Bu koyu yüzeyler, ışığı yansıtmak yerine daha çok ısı emiyor, bu da küresel ısınmayı daha da hızlandıran bir geri besleme döngüsü yaratıyor.
Aerosol Değişimi
İkinci önemli etken ise aerosol (hava kirletici parçacık) miktarındaki değişim.
Kuzey Yarım Küre’de son yıllarda çevre yasalarının sıkılaşmasıyla aerosol kirliliği azaldı. Bu, daha temiz bir atmosfer anlamına gelse de, aerosoller geçmişte Güneş ışığının bir kısmını yansıtarak Dünya’yı serin tutuyordu. Bu nedenle Kuzey Yarım Küre, ironik bir biçimde, daha az kirlilik nedeniyle daha çok ısı emmeye başladı.
Güney Yarım Küre’de ise durum farklı: Orman yangınları ve yanardağ patlamaları aerosol düzeylerini artırarak Güneş ışığının daha çok yansıtılmasına yol açıyor.
Bulut Yapısındaki Değişim
Araştırma, bulut oluşumundaki ve özelliklerindeki değişimlerin de Dünya’nın kararmasında etkili olduğunu ortaya koyuyor.
Kimi bölgelerde bulutların yapısı değişiyor; bu da daha az yansıtıcı duruma gelmelerine ve özellikle Kuzey Yarım Küre’nin daha çok Güneş enerjisi soğurmasına neden oluyor. Bu durum, Dünya’nın enerji dengesinde bir bozulmaya yol açıyor: Kuzey Yarım Küre ısınırken Güney Yarım Küre daha yavaş bir değişim gösteriyor.
Çalışmanın yazarları, bu farklılıkların mevcut iklim modellerine tam olarak yansımadığını belirterek modellerin yenilenmesi gerektiğini söylüyor.
Uzmanlara göre, Dünya’nın yansıtıcılığındaki (albedo) bu değişimi anlamak, gelecekteki iklim eğilimlerini öngörmek ve küresel ısınmanın etkilerini daha doğru değerlendirmek açısından yaşamsal önem taşıyor:
“Bu eğilim sürerse, gezegenimiz daha çok ısı biriktirecek ve iklim değişikliği çok daha hızlı ilerleyecek.”
