Dünya’nın En Eski Krateri Keşfedildi
Paylaş
Bir grup yer bilimci Avustralya’nın kuzeybatısındaki Pilbara bölgesinde gök taşı çarpmasıyla oluşmuş bir krater keşfetti. Yaklaşk 3,5 milyar yıl yaşında olduğu belirlenen krater, bilinen kraterlerin en yaşlısı ünvanını ele geçirdi. Daha önce bilinen en yaşlı kraterler 2,2 milyar yıllıktı. Yapılan keşifle ilgili ilginç bir nokta kraterin varlığının, önce kıtaların oluşumuyla ilgili bir varsayımdan yola çıkarak kuramsal olarak ön görülmesi sonra da kraterin tam olarak ön görüldüğü bölgede bulunması oldu.
Kıtaların oluşumu ile ilgili bir varsayım, günümüzden 4,5-2,5 milyar yıl önceki dönemde Dünya’ya çarpan gök taşlarının, yer kabuğunun biçimlenmesinde önemli payı olduğunu öne sürüyor. Bu varsayıma göre çapı 10 km’nin üzerinde olan gök taşları, dalma-batma bölgeleri oluşturmuş ve mantonun derinlerinden gelen eriyiklerin, kıtaların çekirdeklerini oluşturmasına yol açan süreçleri tetiklemiş olabilir.
Yakın zamanlara dek bilinen en yaşlı krater 2,23 milyar yıllıktı. Dolayısıyla günümüzden 4,5-2,5 milyar yıl önce gök taşı çarpmalarının, kıtaların oluşumunda payı olduğuna ilişkin varsayımı destekleyen bir veri bulunmuyordu. Ancak Avustralya’daki Curtin Üniversitesinden bir grup araştırmacının yakın zamanlarda keşfetiği kraterle bu durum dğeişti.
Araştırmacılar, birkaç yıl önce Avustralya’nın kuzeybatısında yer alan Pilbara bölgesindeki karaların oluşumunda gök taşı çarpmasının payı olduğunu öne sürmüştü. İlerleyen zamanlarda gök taşı çarptığı öne sürülen bölgede yapılan arazi taramalarında “saçılma konileri” olarak adlandırılan yapılar keşfedildi. Yalnızca gök taşı çarpması gibi şiddetli olayların ortaya çıkardığı yüksek basınçlı ortamlarda oluştuğu bilinen bu koni biçimli yapılar, araştırmacıların savını doğruladı. Bölgedeki kayaların yaşı ile ilgili incelemeler, gök taşı çarpmasının günümüzden yaklaşık 3,5 milyar yıl önce oluştuğunu gösterdi. Keşfedilen krater, bilinen kraterlerin en yaşlısı olarak kayıtlara geçti.
Kaynak
Ocak, Mahir E., Dünyanın Bilinen En Eski Krateri Keşfedildi. Bilim ve Teknik 689(Nisan 2025): 7-8.
