Mallorca’da Bilinen En Eski Memeli Atası Keşfedildi
Paylaş

Mallorca’da bulunan 270 milyon yıllık fosil, kılıç dişli yırtıcıların sonunda memelilere evrilecek olan soyu gorgonopsidlere ait.
Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont(ICP) ve Museu Balear de Ciègency Naturals(MUCBO | MBCN) öncülüğünde çalışan uluslararası bir araştırma ekibi, günümüz Mallorcasında 270 ila 280 milyon yıl önce yaşamış bir hayvan fosilini başarıyla tanımladı.
Nature Communications dergisinde yayımlanan keşif, yalnızca bulunan fosil kalıntılarının sayısı nedeniyle değil, aynı zamanda gezegendeki bilinen en eski gorgonopsid-kılıç dişli yırtıcıların sonunda memelilere evrilecek olan soyu-olması nedeniyle de göze çarpıcı.
Gorgonopsidler, 270 ila 250 milyon yıl önce Permiyen döneminde yaşamış ve soyu tükenmiş bir sinapsit grubu. 50 milyon yıl sonra ilk memelilerin ortaya çıkmasına neden olacak evrimsel soya aitlerdi. Modern memeliler gibi sıcakkanlıydılar, ama büyük çoğunluğun aksine yumurta bırakıyorlardı. Etoburdular ve karakteristik “kılıç diş” özelliğini geliştiren ilk hayvanlardı. Yaşadıkları ekosistemlerde çoğunlukla süper yırtıcı konumundaydılar; görünüşleri köpeğe benziyordu ancak kulakları veya kürkleri yoktu.
Mallorca’da ortaya çıkarılan fosil kalıntıları, yaklaşık bir metre uzunluğunda, küçük ila orta boyutlu bir hayvana ait ve Mallorca’daki Serra de Tramuntana’nın Banyalbufar bölgesinde keşfedildi. Farklı dönemlerde gerçekleştirilen üç kazıda, bu alandan büyük miktarda malzeme elde edildi.
Museu Balear de Ciències Naturals(MUCBO | MBCN) küratörü, ICP’de araştırma görevlisi ve makalenin baş yazarı Rafel Matamales, “Bu denli çok kemik kalıntısı bulmak gerçekten şaşırtıcı. Kafatası parçalarından omur ve kaburgalara, hatta çok iyi korunmuş bir uyluk kemiğine dek her şeyi bulduk. Aslında, bu kazıya başladığımızda, Mallorca’da bu tür bir hayvana ilişkin bu denli çok kalıntı bulacağımızı hiç düşünmemiştik.” diye açıklıyor. Bu fosilin Balear Adaları’nda bulunması, başlı başına sıra dışı. Daha önce bilinen gorgonopsid kalıntıları, genellikle Rusya veya Güney Afrika gibi daha yüksek enlemlerde ortaya çıkmıştı. Araştırmacıları şaşırtan bir diğer nokta ise fosilin yaşı.
Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont’taki(ICP) Hesaplamalı Biyomekanik ve Yaşam Tarihi Evrimi birimi başkanı ve makalenin kıdemli yazarı Josep Fortuny, “Bu fosil büyük olasılıkla gezegendeki en eski gorgonopsid örneği. Mallorca’da bulduğumuz fosil en az 270 milyon yaşında, oysa Dünya genelindeki diğer gorgonopsid kayıtları biraz daha genç.” diye belirtiyor.

Kazılan fosiller arasında neredeyse bütünüyle korunmuş bir bacak kalıntısı, araştırmacılara hayvanın nasıl hareket ettiğini ayrıntılı inceleme olanağı sağladı. Bacakları daha açık bir biçimde atalarından kalma bir hareket yeteneğine sahip sürüngenlerin aksine, gorgonopsidlerin bacakları daha dikey bir konumdaydı; bu özellik, onların hem sürüngenler hem de memeliler arasında yer alan özgün bir yürüyüş ve özellikle koşma biçimini olanaklı kıldı. Bulunan kılıç dişleri ise hayvanın etçil beslenme alışkanlığını gösteriyor. ICP’de araştırmacı ve Museu de la Conca Dellà direktörü Àngel Galobart, “Tüm gorgonopsidler gibi bu da etobur bir hayvan. Kılıç dişleri, ekosistemlerdeki büyük yırtıcılar arasında ortak bir özellik olarak karşımıza çıkıyor.” diye vurguluyor.

Mallorca’nın Bir Ada Olmadığı Zamanlar
Permiyen Dönemi’nde, yani yaklaşık 270 milyon yıl önce, Mallorca henüz bir ada değildi; süper kıta Pangea’nın bir parçasıydı. O dönemde bölge, bugün Kongo veya Gine gibi ülkelerin bulunduğu Ekvator enleminde yer alıyordu. Bu coğrafyada muson tipi iklim egemendi; hem yoğun yağış alan hem de çok kurak mevsimlerin yaşandığı bir ortam söz konusuydu.
Fosillerin bulunduğu alanın, gorgonopsidler ve diğer faunanın gereksinimlerini gidermek üzere kullandığı geçici göletleri barındıran bir taşkın yatağı olduğu anlaşılıyor. Bu ekosistemde, aralarında Tramuntanasaurus tiai‘nin de olduğu eski bir otçul sürüngen grubu olan moradisaurine captorhinids gibi canlılar da yer alıyordu. Söz konusu türler, gorgonopsidlerin beslenme düzeninin bir parçası olmuş olabilir.
Balear Adaları, alan olarak dar olsa da fosil zenginliği açısından olağanüstü kalıntılar barındırıyor. En çok incelenen ve iyi bilinen kalıntılar Pleistosen ve Holosen dönemlerine ilişkin olsa da, başka dönemlere ilişkin göze çarpan buluntular da var: Dünya’nın en eski sivrisineğinden, yaklaşık bin ammonit türüne(kalamarlarla akraba olan kafadanbacaklılar), atların ve su aygırlarının atalarına, dev köpekbalıklarına ve büyük mercan resiflerine dek çokça örnek bulunuyor.
Kaynak