Mars’ınkine Benzer Koşulları Atlatabilen Yosun Türü
Paylaş
Yapılan bir araştırmada, Dünya’nın çeşitli yerlerindeki çöllerde bulunan bir yosun türünün, başka hiçbir yaşam biçiminin hayatta kalamayacağı çevresel koşullara dayanabildiği gösterildi. Bu da söz konusu yosunun gelecekte Mars’ta koloniler kurulma aşamasında kullanılabileceğini düşündürüyor. Syntrichia caninervis adlı yosun türü, Tibet ve Antarktika gibi Dünya’nın en zorlu koşullarına sahip bazı bölgelerinde yaygın olarak bulunuyor. Çin’deki Xinjiang Ekoloji ve Coğrafya Enstitüsünden Siaoshuang Li ve ekibi de bu türün zorlu koşullara ne ölçüde dayanıklı olduğunu anlayabilmek için bir dizi deney gerçekleştirdi.
Araştırmacılar, yosunun -80°C’de beş yıl ve -196°C’deki sıvı azot içinde bir ay bekletildikten sonra yeniden canlanabildiğini gözlemledi. Ayrıca tamamen kurutulmuş yosunlar, farklı dozlardaki gama ışınlarına maruz bırakıldı. Deney sonuçları 500 gray(Gy) birimine kadarki gama ışını dozlarının zarar vermek şöyle dursun, yosunların yeniden canlanmasına yardım ettiği yönündeydi. 8000 Gy üzerindeki dozlar ise yosunlar üzerinde şiddetli hasara yol açtı. Çoğu bitki 500 Gy üzerindeki gama ışını radyasyonuna dayanamıyor. İnsanlar için ise yalnızca 50 Gy, kasılma nöbetleri ve ölüme neden olmaya yetiyor.
Araştırmacılar son olarak da ypsunları, atmosferinin %95’i karbondioksitten oluşan, sıcaklıkların -60°C ile 20°C arasında gidip geldiği, yüksek düzeyde morötesi(UV) radyasyonunun bulunduğu ve düşük atmosfer basıncına sahip Mars’ın koşullarını canlandırdıkları bir ortamda tuttu. Yosunların bu ortamda bir hafta süreyle tutulduktan sonra bile tamamen kendine gelebildiği görüldü. Araştırmada Mars topraklarında yaygın olarak bulunduğu düşünülen, paslandırıcı etkiye sahip ve zehirli kimyasal maddeler olan perkloratların etkisi ise test edilmedi. Araştırmanın bulguları, söz konusu yosunun Mars’ta hayatta kalabileceğini düşündürmekle birlikte bazı araştırmacılar, yosunun Mars’ta gerçekten yetiştirilebeceği konusunda şüpheli. Avustralya’dan Yaşam Bilimci David Eldridge yosunun yaşayabilmesi için bir noktada zorlu koşullardan kurtulması gerektiğini, Mars’ta ise bu koşulların kesintisiz olduğunu belirtiyor. Avustralya’dan Sharon Robinson adlı başka bir yaşam bilimci ise söz konusu yosunun, besin olarak tüketilemediği için Mars’ta yetiştirilse bile faydalı olacağından şüpheli. Yine de araştırmanın sonuçları ve devamında yapılacak araştırmalar, gelecekte Mars’ta kurulabilecek olası kolonilerde tarım çalışmalarının temellerinin atılmasında faydalı olacak bilgiler sağlayabilir.
Kaynak
Ak, Özlem, Mars’ınkine Benzer Koşulları Atlatabilen Yosun Türü. Bilim ve Teknik 682(Eylül 2024): 9-10.
