Mars’ta Yaşam Olasılığına İlişkin Yeni Kanıtlar
Paylaş
NASA’nın Perseverance aracının Mars’ta bir zamanlar yaşam olabileceğini gösteren yeni bulgulara ulaştığı haberi kamuoyunda heyecanla karşılandı. Perseverance geçtiğimiz yıl gezegenin yüzeyinde yer alan Jezero Krateri’nin batı kenarındaki Neretva Vadisi’nde Bright Angel adı verilen jeolojik bir oluşum keşfetmişti. Yüksek çözünürlüklü görüntülerde kayacın üzerinde belirgin desenler görülmüş, bilim insanları bu yapıları “leopar benekleri” ve “haşhaş tohumları” olarak adlandırmıştı.
Dünya’da benzer oluşumlar genellikle mikroorganizmaların enerji üretimi sırasında gerçekleşen indirgenme-yükseltgenme tepkimelerinin izleri olarak değerlendiriliyor. Bright Angel’da bulunan kayaç üzerindeki izler kalsiyum sülfat katmanları arasında yer alıyordu ki kalsiyum sülfat mineralleri, yaşamın temel bir koşulu olarak sayılan suyun varlığında oluşur.
Yeni açıklanan bulgularda Bright Angel’daki “Sapphire Canyon” ve “Masonic Temple” alanlarında kilce zengin kayaçlar bulundu. Bu örneklerde yeşilimsi tonlarda, demir fosfat ve demir sülfür mineralleri saptandı. Dünya’da benzer mineraller, mikrobiyal süreçlerin ürünü olabiliyor. Dahası bu minerallerin dağılımının organik bileşiklerin yoğunluğuyla ilişkili olduğu görüldü. Bu durum, kayaçların biyolojik kökenli olma olasılığını daha da güçlendiriyor.
Araştırmacılar, bu yapıların “potansiyel biyoişaret” niteliğinde olmakla birlikte kesin yaşam kanıtı olmadığını söylüyor. Yani eldeki bulgularla Mars’ta yaşam izi bulunduğu sonucuna varmak doğru değil. Çünkü Dünya dışı yaşam üzerine çalışan astrobiyologların bu konuda bilimsel olarak kesin bir sonuca varabilmek için esas aldığı yedi basamaklı “Yaşam Tespiti Güven Ölçeği” ölçütlerine göre eldeki bulgular oldukça sınırlı ve yalnızca dolaylı işaretler niteliğinde. Kanıtlar daha çok yaşamın var olabileceğini düşündüren kimyasal ve jeolojik izler olarak görülüyor.
Bulguların ne anlama geldiğinin daha iyi anlaşılması içinse Perseverance’ın topladığı örneklerin Dünya’ya getirilip laboratuvarlarda incelenmesi gerekiyor. Ancak Mars’ta toplanan örnekleri Dünya’ya getirmek için planlanan Mars Sample Return görevi bütçe kesintileri yüzünden iptal edilme tehlikesiyle karşı karşıya. Bilim insanlarına göre bu yeni bulgular söz konusu görevin ne denli önemli olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. Çünkü Mars’ta bir zamanlar yaşamın olması olasılığı şimdi hiç olmadığı denli güçlü bulgularla destekleniyor.
Kaynak
Çelik Sezer, İlay, Mars’ta Yaşam İhtimalini Destekleyen Yeni Kanıtlar Bulundu. Bilim ve Teknik 695(Ekim 2025): 6-7.
