Türkiye’nin Ay Araştırma Programı Hazırlıkları Sürüyor
Paylaş
2021 yılında açıklanan Milli Uzay Programı kapsamında belirlenen 10 hedeften biri, yerli teknolojilerle tasarlanan ve üretilen bir uzay aracının Ay’a gönderilmesiydi. Bu hedef doğrultusunda 2021’in sonunda başlatılan Ay Araştırma Programı Projesi’nin 1. Bilimsel Çalışma Grubu Toplantısı, 6 Haziran 2023 tarihinde gerçekleşmişti. 30-31 Ocak 2024 tarihlerinde ikincisi gerçekleşen toplantının üçüncüsü ise TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü(TÜBİTAK UZAY) organizasyonu ile 11-12 Şubat 2025 tarihlerinde yapıldı.
Ay Araştırma Programı’nın iki aşamada gerçeklemesi planlanıyor. İlk aşamada yerli olarak geliştirilecek uzay aracı, Dünya yörüngesinin ardından Ay’a ulaşacak ve 100 km irtifalı kutupsal ve dairesel Ay yörüngesine yerleşerek görüntü ve bilimsel veriler toplayacak. Yörüngede gerçekleştirilecek operasyonlardan sonra yerli olanaklarla geliştirilen hibrit roket, motorunu uzayda ateşleyerek Ay yüzeyine sert iniş gerçekleştirecek. İkinci aşamada ise yumuşak iniş özelliği olan bir uzay aracı görevde olacak. Milli teknolojilerle geliştirilen fırlatma aracıyla uzaya çıkması planlanan iniş aracı, Ay yüzeyine yumuşak iniş gerçekleştirecek. Böylece Ay Araştırma Programı ile 1. Ay Görevi kapsamında Ay’ın yörüngeden keşfi ve Ay yüzeyi ile ilk temasın gerçekleşmesi, 2. Ay Görevi kapsamında ise yumuşak iniş yöntemiyle yüzeye keşif aracı indirilmesi hedefleniyor.
Türkiye Uzay Ajansı(TUA) tarafından desteklenen Ay Araştırma Programı’nın ilk aşaması kapsamında uzay aracının tasarımı, geliştirilmesi, entegrasyonu, testleri, fırlatılması ve operasyonlarından TÜBİTAK UZAY sorumlu. Bu kapsamda Ay’a sert inişin gerçeklemesini sağlayacak hibrit itki sistemi ise uzay teknolojileri alanında kimyasal roket itki sistemleri çalışmaları yürüten DeltaV Uzay Teknolojileri A.Ş. tarafından geliştiriliyor. Hibrit itki sistemleri katı ve sıvı yakıttan oluşan çift yakıtlı bir itki sistemi olma özelliğine sahip.
Türkiye’nin ilk Ay Görevi kapsamında Ay yörüngesi ve yüzeyine ulaşımın 2027 yılı ilk yarısında gerçekleşmesi planlanıyor. Türkiye’nin ilk Ay ve derin uzay görevinin gerçekleşmesi, sağlayacağı operasyonel deneyimler açısından büyük öneme sahip. Endüstri ve akademi çevrelerinden birçok paydaşın yer aldığı Ay Araştırma Programı ve projelerden elde edilecek bilimsel veriler, uzay ekosisteminin güçlenmesine ve uzay bilimleri konusunda Türkiye’nin uluslararası alanda yetkinliğinin artmasına katkı sağlayacak. Ay Araştırma Programı ile Türkiye, sahip olduğu olanaklarla Ay’da faaliyet gösteren az sayıdaki ülkeden biri olacak.
Kaynak
Yetiş, Hayriye, Türkiye’nin Ay Araştırma Programı Hazırlıkları Hız Kesmeden Sürüyor. Bilim ve Teknik 689(Nisan 2025): 12-13.
