Quadrantid Meteor Yağmuru
Paylaş
Yıldız kaydığında tuttuğunuz dileklerin gerçek olacağına inananlardansanız ya da sadece bir gökyüzü olayını izlemekten hoşlanıyorsanız, şanslı günlerinizdesiniz.
2025’in ilk göktaşı yağmuru Quadrantidler(Dörtlüler) 3-4 Ocak’ta Doruk noktasına ulaşacak ve çıplak gözle de görülebilecek. 28 Aralık’tan beri etkin durumda olan göktaşı yağmuru 12 Ocak’a dek sürecek.
Uluslararası Meteoroloji Kurumuna(IMO) göre bu göktaşı yağmurunun “yılın en iyisi” olması bekleniyor.
Göktaşı yağmuru doruk noktasına ulaştığında ve ideal gözlem koşulları altında saatte 120’ye dek “parlak, ateş topu göktaşı” görülebilecek. NASA’ya göre göktaşları Dünya’nın atmosferine saniyede 40 kilometre hızla girecek.
Quadrantid adını 18. yüzyıl sonlarında oluşturulan Quadrans Muralis adlı eski takımyıldızından alıyor. İlk olarak 1825’te İtalyan gök bilimci Antonio Brucalassi tarafından gökyüzünün belirli bir noktasından kaynaklanan göktaşlarının gözlemlendiklerine inanılıyor.
Quadrantidler göktaşlarından kaynaklanan enkazın yol açtığı az sayıda göktaşı yağmurundan biri. Diğerleri buz ve tozdan oluşan kuyruklu yıldızlardan kaynaklanıyor.
Bir Quadrantid Göktaşı Nasıl Görülür?
Quadrantidler, en iyi gökyüzünde göktaşlarının kaynaklandığı yer gibi görünen çıkış noktasının yer aldığı Kuzey Yarım Küre’den görülebiliyor. IMO, bu etkinliğin pek azının göktaşlarının çıkış noktasının görüş çizgisinin altında kalması ve gecelerin kısa sürmesi nedeniyle Ekvator çizgisinin güneyinde görülebildiğini belirtiyor. Göktaşları gökyüzünün herhangi bir noktasında görülebiliyor ancak en iyi gözlem noktası, atmosferin daha ince olduğu, ufuk çizgisinin üstteki üçte birlik bölümü. Kimi görkemli göktaşları kent merkezlerinden de seçilebiliyor ancak en iyi görüş kentleşmiş yerlerdeki ışık kirliliğinden uzak yerlerde.
Londra’daki Doğa Tarihi Müzesinden göktaşı uzmanı Dr. Ashley King, “Gökyüzü ne denli karanlıksa, göktaşı görme şansınız da o denli büyür.” diyor.
Gökyüzünde dolunay olması göktaşlarını görmeyi zorlaştırabiliyor. Ancak göktaşı görme şansının doruk noktasına ulaştığı tarihlerdeki yeni ay, ışık kirliliği olasılığını azaltıyor.
Göktaşı görebilmek için özel bir ekipmana gerek yok ancak sabırlı olunmalı. Yani şehrin ışıklarından uzak bir nokta bulun. Ayaklarınız kuzeydoğuya dönük olacak biçimde sırt üstü yatın ve gözünüzün karanlığa alışması için 15-20 dakika bekleyin. Dr. King, “İlk 10 dakika bir şey göremeyebilirsiniz. Ancak gözleriniz düşük ışık düzeyine alıştığında giderek daha çok göreceksiniz. Yani çabuk caymayın.” diyor.
Göktaşı Yağmur Neden Our?
‘Yıldız kayması” diye tanımlanmasına karşın, göktaşları aslında yıldız değil. Güneş Sistemi’mizin doğuşunun küçük kalıntılarının Dünya’nın atmosferinden geçerken yanmasıyla ortaya çıkıyor.
Çoğu göktaşı kum tanelerinden pek de büyük olmayan ve inanılmaz hızlarda ilerleyen küçük toz parçaları. Dr King, “Uzayın vakumundan çıkıp, Dünya’nın atmosferine girerken küçük toz parçası atmosferdeki tüm parçacıklar ve iyonlarla etkileşime giriyor. Isınıyor ve gördüğümüz inanılmaz pırıltıyı oluşturuyor.” diye açıklıyor.
Göktaşı yağmurları, Dünya, kuyruklu yıldızlar ve astreoidlerin geride bıraktığı küçük kalıntı akımlarından geçerken gerçekleşiyor. Göktaşı yağmuru, Dünya bu kalıntı akımının en yoğun yerlerinden geçerken oluyor ve çok sayıda görünür göktaşı ortaya çıkıyor.
Quadrantidleri kaçırırsanız üzülmeyin. Hiç biri bu denli güçlü olmasa da bu yıl başka göktaşı yağmurları da yaşanacak ve kimileri Güney Yarım Küre’den daha iyi görülebilecek.
Kaynak
